Đối với những người nhà nông thì công việc ủ xanh thức ăn không còn là một việc xa lạ. Tuy nhiên, với những người chưa từng hoặc mới tiếp xúc lĩnh vực này thì có thể chưa biết rõ. Trong bài viết này, Chephamsinhhoc Bio sẽ chia sẻ cho bạn về thức ăn ủ xanh là gì. Cùng với đó là hướng dẫn những kiến thức căn bản nhất về kỹ thuật ủ chua thức ăn xanh. Cũng như tiêu chuẩn, cách đánh giá và những nguyên tắc cần nắm được khi thực hành ủ xanh thức ăn. 

Thức ăn ủ xanh là gì?

Nguồn cỏ trong tự nhiên hiện nay không đủ để đáp ứng cho số lượng gia súc ngày càng lớn. Trong khi đó, nguồn thức ăn thô xanh từ đọt mía, cây bắp,... lại thừa rất nhiều. Tuy nhiên lại không thể tận dụng một cách tối đa bởi chúng quá cứng và không dự trữ được trong thời gian dài. Chính vì vậy mà biện pháp ủ thức ăn xanh cho bò được sinh ra để giải quyết một vấn đề lớn cho ngành chăn nuôi.

Trước khi tìm hiểu về những vấn để xung quanh phương pháp ủ xanh thức ăn, chúng ta cần hiểu thức ăn ủ xanh là gì. Theo đó, phương pháp sản xuất thức ăn thô xanh đó là biện pháp bằng quá trình lên men yếm khí mà thức ăn thô xanh được bảo quản. Chúng sẽ được bảo quản và dự trữ trong thời gian dài, tránh lãng phí thức ăn. Đồng thời thức ăn thô cứng sẽ trở nên mềm hơn giúp cho gia súc tiêu hoá dễ hơn.

Mục đích của ủ thức ăn xanh là gì?

Thông qua khái niệm thức ăn ủ xanh là gì, có lẽ bạn cũng đã nắm được mục đích của việc ủ xanh thức ăn là gì. Theo đó, việc ủ xanh thức ăn nhằm những mục đích sau đây:

• Duy trì lượng dinh dưỡng có trong thức ăn thô xanh và bảo quản trong thời gian dài. Có thể kéo dài hàng tuần, hàng tháng.
• Làm cho thức ăn trở nên mềm hơn nhờ quá trình lên men yếm khí. Gia súc khi ăn sẽ tiêu hoá dễ dàng hơn và ăn nhiều hơn.
• Tận dụng được nguồn thức ăn dồi dào, tiết kiệm được một lượng lớn thức ăn cho gia súc. Linh hoạt và chủ động trong việc đảm bảo nguồn cung thức ăn cho bò.

Như vậy, bạn có thể thấy rất nhiều lợi ích của việc ủ xanh thức ăn. Chính bởi vậy, mà việc ủ thức ăn xanh cho bò càng ngày càng được áp dụng nhiều trong chăn nuôi. Đem lại những lợi ích khá lớn về kinh tế cho bà con nông dân.

Nguyên tắc khi thực hành ủ thức ăn xanh 

Khi tiến hành ủ xanh thức ăn, một số nguyên tắc sau cần phải nắm vững:

• Thức ăn đem ủ xanh nhờ lên men yếm khí phải hạn chế bị hư hỏng do quá trình oxy hoá gây ra.
• Trong quá trình lên men, Acid tạo ra hay acid bổ sung vào sao cho quá trình lên men đều dừng lại.

Nguyên lý ủ xanh thức ăn bằng men vi sinh

Phương pháp ủ xanh thức ăn thực chất là phương pháp lên men yếm khí khi có đủ độ ẩm trong hầm ủ. Trong đó, các vi khuẩn lên men lactic là thành phần có sẵn trong cỏ xanh, giữ vai trò rất quan trọng trong quá trình ủ cỏ. Vậy nguyên lý ủ xanh thức ăn bằng men vi sinh là gì? Nó được thể hiện qua 2 quá trình sau đây:

1. Hoạt động hiếu khí

Các tế bào cỏ liên tục thực hiện quá trình hô hấp, tiêu thụ khí oxy còn lại trong hầm ủ. Tạo ra khí CO và nước đồng thời sẽ toả ra nhiệt lượng. Song song với đó, nấm men và vi khuẩn mốc vẫn tiếp tục sinh ra và phát triển. Trong giai đoạn này, nếu ủ đúng kỹ thuật thì sẽ rút ngắn được thời gian hiếu khí. Nhiệt độ sẽ không vượt quá 38 độ C. Ngược lại, chỉ cần sai sót trong kỹ thuật ủ thì không khí sẽ bị lọt vào bởi cỏ nén không được chặt. Lúc này, giai đoạn yếm khí kéo dài khiến lượng nhiệt sinh ra quá nhiều làm nóng và hỏng cỏ.

2. Hoạt động yếm khí

Sau quá trình trên, toàn bộ lượng oxy trong hầm ủ sẽ bị tiêu diệt hết. Vi khuẩn yếm khí trong giai đoạn này sinh sôi rất nhanh và bắt đầu hoạt động mạnh mẽ. Vi khuẩn nấm men và mốc bị tiêu diệt và chết đi. Enzyme thực vật vẫn tiếp tục hoạt động và gây ra những biến đổi sinh hoá sau:

• Đường sẽ được chuyển hoá thành Acid Acetic, Acid Lactic, rượu và CO2 .
• Thành phần Protein được thuỷ phân thành Amino Acid, Peptic, NH4+, Amin, Amid.
• Khi cỏ đạt được độ chua nhất định thì vi khuẩn sẽ chết. Đồng thời enzyme ngừng hoạt động và cỏ ủ có chất lượng ổn định. Giá trị này còn phụ thuộc rất nhiều vào nguồn gốc vật chất khô ban đầu của nó.

Những yếu tố nào gây ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình ủ xanh?

Trong quá trình ủ xanh thức ăn cho gia súc, ngoài kỹ thuật ủ xanh thì còn rất nhiều yếu tố có thể gây ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình ủ. Như chất lượng cỏ đem ủ, thời gian ủ, nguyên liệu đầu vào,...

• Cỏ xanh đem đi ủ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng thức ăn ủ xanh. Do thành phần hoá học của các loại cỏ đem ủ khác nhau nên chất lượng cỏ ủ cũng không giống nhau.
• Chất lượng cỏ ủ còn phụ thuộc vào nguyên liệu đầu vào, các chất thô xanh, vật chất khô cũng như hàm lượng đường...
• Một số phụ phẩm khác cũng như mắc độ bổ sung nguồn đường dễ lên men cụ thể là rỉ mật, cám...
• Điều kiện phơi héo cỏ trong độ ẩm khoảng 70%. Tuỳ thuộc vào nguyên liệu ủ chứa hàm lượng đường nhiều hay ít mà bổ sung rỉ mật từ 2-4%.
• Ngoại trừ các nguyên liệu như bắp hoặc cao lương thì không ủ cỏ trực tiếp dưới dạng tươi.
• Trường hợp thời tiết không đảm bảo thì phải biết cách nếu không chất lượng cỏ ủ sẽ bị ảnh hưởng. Lúc này, phải dùng rơm băm và bã mía cho vào hầm để dịch cỏ được hút bớt. Phải đảm bảo lượng mật phải đúng tiêu chuẩn.
• Nếu có ủ bị chua quá cũng làm chất lượng cỏ bị giảm bớt. Để khắc phục tình trạng này cần bổ sung muối để khử chua. Ngoài tác dụng giảm chua thì muối và đường còn giúp tăng áp suất thẩm thấu, giảm sự mất mát vật chất khô.

Hướng dẫn cách làm thức ăn ủ xanh cho gia súc

Trong bài viết này, Chephamsinhhocbio sẽ chia sẻ tới các bạn cách ủ xanh thức ăn cho gia súc chi tiết nhất.

1. Giai đoạn 1: Chuẩn bị nguyên liệu

Để ủ xanh được thức ăn cho gia súc thì phần chuẩn bị nguyên liệu vô cùng quan trọng, theo đó bạn cần chuẩn bị những thứ sau:

• 500kg thức ăn xanh như cỏ voi, cỏ Guatemalla, cỏ VA06. Cùng các phế phẩm xanh khác như vỏ, lõi quả dứa, thân hoặc lá cây ngô sau thu hoạch, ngọn lá sắn, cây lạc,...
• 10 kg bột cám gạo hoặc bột ngô. Chú ý bột ngô hoặc bột cám gạo không bị ẩm, mốc, thối hỏng.  
• Mật rĩ đường: 3 lít
• Chế phẩm vi sinh Emzone : 1 lít
• Nước sạch : 200 lít            
• 200g muối ăn. Muối ăn giúp bổ sung khoáng chất cần thiết cho gia súc và làm thức ăn ngon hơn.

2. Giai đoạn 2: Kiểm tra độ ẩm của cỏ trước khi ủ

Để kỹ thuật ủ chua thức ăn xanh được đảm bảo thì việc kiểm tra cỏ trước khi ủ là rất cần thiết. Khi đã chọn được loại cỏ xanh để ủ thì bạn phải kiểm tra độ ẩm của cỏ. Độ ẩm phải đạt tiêu chuẩn thì sản phẩm cỏ ủ mới đạt chất lượng tốt. Vậy làm cách nào để biết được cỏ dùng để ủ có đạt tiêu chuẩn hay không?

Rất đơn giản, chỉ cần thái nhỏ cỏ rồi nắm trong lòng bàn tay. Nắm chặt  trong vòng 30 giây, rồi từ từ thả tay ra, quan sát cỏ trong lòng bàn tay và nhận xét độ ẩm của cỏ:

• Quan sát ở kẽ ngón tay có dịch cỏ chảy qua dễ dàng tức là cỏ này không đạt tiêu chuẩn. Độ ẩm cỏ lúc này đạt 75-85% và không thích hợp để ủ.
• Nếu cỏ giữ nguyên hình dạng nhưng tay ướt thì tức là độ ẩm lúc này đạt từ 68-75%. Khi đem đi ủ thì cỏ này dịch cỏ vẫn bị thất thoát. Tuy nhiên, với chất bổ sung rỉ mật 2-4% thì chất lượng cỏ ủ sẽ vẫn cao.
• Khi mở lòng bàn tay ra thấy nắm cỏ bung ra ngay lập tức thì có nghĩa là độ ẩm thấp hơn 60%. Nếu là loại cỏ non thì khi đem ủ sẽ cho ra sản phẩm ủ chất lượng tốt. Tuy nhiên, cỏ lại dễ dàng bị mốc. Để khắc phục tình trạng này, hãy trộn chung với cỏ ướt hoặc thêm nước hoà rỉ mật.

3. Giai đoạn 3: tiến hành ủ xanh thức ăn

- Bước 1: Băm nhỏ nguyên liệu và phơi

Sau khi thu hoạch , tiến hành băm cỏ thành từng đoạn nhỏ khoảng 3-5cm. Sau đó đem cỏ đã cắt nhỏ đi phơi dưới sân hoặc bạt dứa để giảm bớt lượng nước. Khi cỏ có độ ẩm khoảng 65-70% là phù hợp để đem ủ.

- Bước 2: Ủ men vi sinh

- Bước 3: Tiến hành ủ

Ủ xanh thức ăn được tiến hành như thế nào? Trước khi tiến hành ủ cỏ, hãy lựa chọn vị trí ủ. Có thể ủ bằng túi ủ hoặc hố ủ, sẽ có cách ủ khác nhau.

+ Ủ cỏ với túi ủ

Sau khi đã trộn đều các nguyên liệu với nhau, lập tức đem cho vào túi ủ càng nhanh càng tốt. Phải buộc kín túi ngay. Cố gắng trong cũng 1 ngày phải thực hiện cắt nhỏ thức ăn và trộn nguyên liệu rồi cho vào túi ủ.

Cách cho nguyên liệu đã trộn vào túi như thế nào mới đảm bảo? Không được cho vào hỗn độn cẩu thả. Mà phải cho từng lớp vào túi cao từ 15 - 20cm, rồi dùng tay nén thật chặt cho không khí không thể tràn vào. Kỹ thuật nén phải thật chắc và chính xác. Nén toàn bộ bề mặt các lớp cỏ tới xung quanh và các góc. Tiếp tục cho các lớp cỏ khác vào và thực hiện nén như trên. Cứ như vậy cho đến khi đầy chặt bao thì dùng dây buộc chặt lại. Ghi nhớ ngày tháng ủ rồi đặt bao bảo quản ở những nơi khô ráo, thoáng mát. Tuyệt đối tránh chuột, bọ, gián...cắn thủng bao vì sẽ làm không khí xâm nhập. Thức ăn không thể đạt chất lượng tốt, thậm chí bị hỏng và thối.

+ Ủ cỏ với hố ủ 

Nếu ủ cỏ với hố ủ thì phải vệ sinh sạch sẽ hố ủ trước khi đem nguyên liệu vào. Tiến hành lót hố bằng gạch hoặc rơm khô đặt ở phần đáy. Lót xung quanh bằng bạt dứa, túi nilon và phải đảm bảo kín, không bị hở. Cách đem nguyên liệu đã trộn vào giống vào cách đưa vào túi ủ. Nén thật chặt đến khi đầy hố thì phủ thêm 1 lớp rơm rạ bên trên. Sau đó tiến hành che đậy kín sao cho không khí và nước mưa không thể lọt vào.

Tiến hành ủ 1 tháng thì có thể đem ra cho gia súc ăn.

Thức ăn ủ xanh như thế nào là tốt? Chúng ta có thể đánh giá được chất lượng của cỏ ủ bằng cảm quan. Cỏ ủ sau khi bỏ ra khỏi túi ủ hoặc hố ủ phải có mùi thơm axit dễ chịu. Về màu sắc, cỏ có màu vàng xanh giống dưa cải muối, cỏ khi sờ vào không bị mềm nhũn. Cỏ không bị nấm mốc, có vị chua vừa phải, không gắt và không có vị đắng.

Ủ chế phẩm sinh học với thức ăn xanh

Như vậy, bạn đã biết được ủ xanh thức ăn được tiến hành như thế nào. Ngoài cách ủ truyền thống trên, hiện nay người nông dân còn kết hợp ủ chế phẩm sinh học với thức ăn xanh. Chế phẩm được nhắc đến ở đây là chế phẩm sinh học Emzone gốc, ngoài ra Emzone 200g cũng là men ủ mà đang rất được yêu thích.

Mua chế phẩm Emzone gốc ủ với thức ăn xanh sẽ giúp chuyển hóa thức ăn chăn nuôi thành các chất có lợi cho hệ miễn dịch của gia súc. Bổ sung chế phẩm sinh học Emzone giúp gia tăng các vi sinh có lợi và giảm vi sinh có hại. Ngoài ra, chế phẩm Emzone còn có rất nhiều lợi ích khác trong việc xử lý mùi hôi của chuồng trại.

Để mua chế phẩm Emzone gốc cũng như các chế phẩm sinh học khác, hãy tìm một đơn vị cung cấp thật uy tín nhé. Hãy liên hệ với Chephamsinhhoc Bio để được giải đáp về thông tin sản phẩm cũng như sở hữu những sản phẩm sinh học tốt nhất thị trường.

Lời kết

Như vậy, bạn đã biết được thức ăn ủ xanh là gì qua những thông tin bổ ích trên đây. Ngoài ra, bạn cũng đã nắm được cách ủ thức ăn xanh cho gia súc đơn giản, dễ làm. Chephamsinhhoc Bio hy vọng đã đem lại cho các bạn những kiến thức cơ bản về ủ xanh thức ăn cũng như các kiến thức về chăn nuôi khác. Nếu có bất kỳ thắc mắc về sản phẩm hoặc những vấn đề khác, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0963 548 881 để được nhân viên tư vấn cụ thể.

Website: chephamsinhhocbio.com

Hotline: 096 354 8881

Địa chỉ: 68/1 Đ. TL 29, Thạnh Lộc, Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh